21 Mayıs Çerkes Soykırımı ve Sürgünü

Çerkes Soykırımı ve Sürgünü’nde hayatını kaybedenlerin anısına saygıyla…

Sunum planı

• Kafkas-Rus Savaşları
• Uluslararası Ortam
• Soykırım ve Sürgün
• Sürgün Sonrası

Kafkas-Rus Savaşları

• Çarlık Rusyası’nın kuruluşu (1547)
  • ve genişemesi (batıya, doğuya ve güneye - Kafkasya ve Afganistan)
• Mozdok Kalesi’nin inşası (1763)
• Gürcistan’ın Rusya himayesine girmesi (1783)
  • Gürcistan’ın ilhakı (1801)
• Kırım Savaşı (1853-1856)
• Şeyh Şamil’in teslim olması (1859)
• Kuzey-batı Kafkasya’nın işgali, 21 Mayıs 1864 [2 Haziran 1864]

Detaylı bilgi için bkz. www.kaffed.org/21may ve www.21may.info

Uluslararası Ortam

• Sanayi Devrimi: 1760-1840
  • 1682-1725: Deli/Büyük Petro
  • 1762-1796: II. Katerina
• Amerika
  • Atlantik kıyısında 13 İngiliz kolonisi – 1770’lerde toplam nüfus 2.5 milyon
  • Damga Vergisi (1765), ABD (1776)
  • Batı’ya genişleme
    • Nüfus: 1810 7.2 milyon, 1860 32 milyon, 1900 76 milyon
    • Kızılderililer: 4-18 milyon (1890: 250 bin) – Savaş/hastalık, zorunlu yerleşim, asimilasyon (yatılı bölge okulları)
    • Kölelik: 1860’lar köleliğin yasaklanması, İç Savaş 1861-1865

Uluslararası Ortam

• Afrika
  • Köle ticareti: Portekiz 1526
    • 12 milyon köle-yarısı 18. yüzyılda (köleleştirilen çok daha fazla)
    • Köle ticaretinin yasaklanması: Virginia 1778, Danimarka 1792, İngiltere ve ABD 1807
  • Sömürgeleştirme: 1870’ler-1914 (Berlin Konferansı 1885)
• Hindistan
  • İlk batı yerleşimleri: 1600’ler
  • İngiliz egemenliği: 1856

Soykırım ve Sürgün

• Sömürgecilik Yüzyılı
  • Gelişen devletler: ABD, İngiltere, Fransa, Rusya
  • Küçülen devletler: Osmanlı, Avusturya-Macaristan
• Sömürgecilik sürecinde Kafkasya’nın önemi?

Soykırım ve Sürgün

• Sürgün edilen nüfus, 1.5 milyon
  • Diasporada 5-7 milyon
  • Sürgün olmasaydı Kafkasya’da 20 milyon
• Niçin soykırım ve sürgün?
  • Merkezi yönetim olmaması
  • Rusya’da serfliğin kaldırılması (1861)

Sürgün Sonrası

• Bölgesel bütünlüğün kaybolması
  • Tuna Nehri’nden Amman’a kadar geniş bir bölgeye dağınık yerleşim
• Toplumsal ilişkilerin bozulması
  • Kölelik
    • Osmanlılarda köleliğin yasaklanması: 1857
    • 25 Mayıs 1911: Çerkeslerin de zenciler gibi köle olarak satılmasının yasaklanması
• İnkar ve baskı politikaları
• Dil ve kültürün yokolma tehlikesi

Hiç bir halk bu acıları bir daha yaşamasın…

Kaynaklar
Fotoğraf: Kefken 2018 - Copyright ©️ fatihersem 2018
Kafkasya haritaları: Kaffed web sitesi, www.kaffed.org/21may
Sömürgecilik haritaları: “Atlas of Colonialism”“, Wikimedia Commons